Vrijwilligers gezocht !!
Het Museum is altijd op zoek naar nieuwe mensen ...
Heb je een interesse in verhalen uit het verleden of graaf je graag in het archief of in de collectie?
Laat het ons dan zeker weten via da.museum.antwerpen@minfin.fed.be
ACTUA
Herdenking overleden collega naar aanleiding van 11 november
Publicatie: 21/11/2024
Op 11 november wordt naar jaarlijkse traditie doorheen het land stilgestaan bij de vele oorlogsslachtoffers in België. Eén van hen was Jules Frans Papen (°1893), douanier in een zeer strategische locatie: de haven van Antwerpen. Hij ging tijdens WO2 deel uitmaken van de verzetsbeweging Geheim Leger en hij werd begin september 1944 prompt ingezet bij de bevrijdingsgevechten rond Antwerpen en het Albertkanaal. Volgens een schrijven van de burgemeester van zijn woonplaats Schoten werd douanier Papen daar evenwel op 5 september 1944 bij het “uitoefenen van een speciale opdracht, verraden en ter plaatse afgemaakt” door Duitse militairen.
Zijn weduwe verloor overigens niet alleen haar echtgenoot en zijn inkomen, maar hun huis werd later ook nog geteisterd door één van de honderden V-bommen die na de bevrijding op Antwerpen werden afgevuurd. Een tragedie die we hier even in herinnering willen brengen. De naam van J. F. Papen stond niet voor niets vermeld op het monument voor de tijdens de wereldoorlogen omgekomen collega’s van de Gewestelijke Directie Antwerpen, tot dit monument verloren ging bij de afbraak van het gebouw aan het Kattendijkdok in 2011.
Open Bedrijvendag te Hasselt
Publicatie: 17/10/2024
Op vraag van de collega’s in de Regio Hasselt hebben we recent vanuit het D&A-Museum onze educatieve koffer uitgeleend.
Zij gingen immers deelnemen aan de Open Bedrijvendag in de Logistics Valley Flanders te Genk op 6 oktober 2024 en de koffer maakt daarbij deel uit van het pakket dat werd aangeboden om de AAD&A in de kijker te zetten.
Het is aan de veelal jeugdige bezoekers om in de reiskoffer die zaken te vinden waarmee er douane-technisch problemen kunnen zijn (namaak, CITES, illegale medicijnen, wapens,…).
Het werd alvast een fijne en drukke dag voor het team onder leiding van RCD a.i. Nathalie Sterckmans.
Teambuilding
Publicatie: 27/09/2024
Dat er deze dagen weer heel wat teambuildings worden georganiseerd bij de FOD Financiën merken we ook bij het D&A-Museum.
Een bezoekje aan ons museum laat zich immers uitstekend combineren met een andere activiteit in Antwerpen en dan heb je meteen een goedgevulde en interessante uitstap met de collega’s.
Dit jaar krijgen we vooral groepen over de vloer vanuit de centrale diensten in Brussel.
Op de foto’s zo één van de twee groepen van het departement ICT die onlangs werden rondgeleid en in oktober volgen nog gidsbeurten voor het Team Marketing en de Cel Personeelsontwikkeling (Business Partner HR) bij Douane en Accijnzen.
Expo "O Dierbaar" in het OPF Kapellen
Publicatie: 18/09/2024
Het transport en de opbouw van “O Dierbaar” in Kapellen werd recent afgerond. De bezoekers van het Ontmoetingscentrum van het Personeel van Financiën aldaar kunnen onze expo over dieren en dierlijke producten als smokkelwaar en dieren in dienst van de douane gaan bekijken vanaf 15 september tot 15 november 2024.
Aanvulling Topstukken
Publicatie: 23/08/2024
De expo “O Dierbaar” werd intussen afgerond in het D&A-Museum, maar zal binnenkort in een aangepaste uitvoering tijdelijk worden opgesteld in OPF Kapellen.
De afbouw in FC Noordster geeft ons meteen de gelegenheid om enkele aanvullingen door te voeren in onze museumruimte.
Zo werden er een aantal zaken herschikt in het thema rond beschermde dieren en planten en kregen enkele topstukken zoals de doopvontschelp en het jachtluipaard daar een vaste stek.
Overigens géén sinecure om deze grote objecten op hun plaats te krijgen.
Gids in opleiding
Publicatie: 28/06/2024
Bij het D&A-Museum hebben we al jarenlang een educatief aanbod of we helpen mensen in opleiding met individuele, specifieke opdrachten, maar deze keer hadden we toch een wat speciaal geval.
Rob Imans uit Wilsele volgde twee jaar een opleiding tot gids bij het Centrum voor Volwassenenonderwijs.
Voor zijn eindexamen moest hij een heuse gidsbeurt voorbereiden in een museum naar keuze en laat hij nou net een kozijn hebben die conservator is van het D&A-Museum.
Francis Huijbrechts en Bruno Kayaert hebben Rob dus mee klaargestoomd voor dit examen en - na een oefensessie op 29 mei - was het op 14 juni het echte werk voor een groepje van vijf bezoekers, inclusief een docente.
We hebben intussen vernomen dat Rob zijn opleiding met succes heeft afgerond.
Yad Vashem erkenning voor Oscar Gérard
Publicatie: 30/05/2024
Op 23 mei 2024 werd vanuit Yad Vashem - The World Holocaust Remembrance Center in Jeruzalem - aan de Belgische douanier Oscar Gérard (1915-1997) officieel de eretitel toegekend van
‘Righteous among the Nations’ oftewel Rechtvaardige onder de Volkeren.
Dit voor zijn onbaatzuchtige hulp aan Joodse vluchtelingen tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Oscar Gérard was actief in het verzet vanuit zijn standplaats Wuustwezel en hielp o.a. ook neergehaalde geallieerde vliegtuigbemanningen om te ontsnappen aan de Duitsers.
Vanuit het D&A-museum hebben wij geholpen bij het onderzoek van initiatiefnemer Paul Joseph.
Hij kon in 1943 als 5-jarige vluchteling met de hulp van o.a. douanier Gérard vanuit het bezette Nederland ontkomen naar het neutrale Zwitserland en hij bedankt zijn helpers nu met de aanvraag voor deze erkenning.
De AAD&A en de administrateur-generaal werden tijdens de ceremonie op het Antwerpse stadhuis vertegenwoordigd door adviseur-generaal Stephan Legein.
De oorkonde en de herdenkingspenning werden in ontvangst genomen door de twee kinderen van douanier Gérard, Robert en Veronique.
Schoolbezoeken
Publicatie: 14/02/2024
Het voorjaar is steeds een drukke periode voor onze gidsen, met o.a. regelmatig groepen die opleidingen volgen die raakvlakken hebben met de inzet van de AAD&A.
Het museumbezoek maakt daarbij doorgaans deel uit van een ruimer educatief aanbod.
Op de foto's zien jullie zo een recente rondleiding door Bruno Kayaert voor leerlingen van de richting Defensie en Veiligheid van het Heilig Graf in Turnhout.
Er staan deze periode trouwens ook scholen op de planning uit Mechelen, Sint-Niklaas, Anderlecht en de regio Antwerpen.
30 jaar IACM
Publicatie: 30/01/2024
Naar aanleiding van het 30-jarige bestaan van de International Association of Customs/Tax Museums (IACM), waar ons museum al decennialang een voortrekkersrol speelt, is een virtueel museum opgezet waarin de musea van enkele deelnemende landen worden voorgesteld.
OBJECT IN DE KIJKER
Belgische tolbeambten ver van huis
Publicatie: 18/09/2024
Alain Leglay bezorgde ons eerder dit jaar een originele en interessante foto die intussen al bijna 110 jaar oud is. Ze toont een aantal douaniers die bij de Duitse inval in augustus 1914 werden gemobiliseerd bij verschillende eenheden van het Belgische leger, maar die later in Nederland zijn terechtgekomen. Vooral omwille van de belegering en de val van de vesting Antwerpen in oktober 1914 zijn er honderdduizenden burgers naar Nederland gevlucht en er zijn toen ook tienduizenden Belgische militairen afgesneden geraakt van de hoofdmacht die zich snel terugtrok naar de IJzer. Om te ontsnappen aan krijgsgevangenschap in Duitsland trokken deze soldaten massaal de grens over naar Nederland. De meeste buitenlandse militairen die in het neutrale Nederland aankwamen - zo'n 33.000 Belgen, maar ook ruim 1.600 Britten en zelfs een paar honderd afgedwaalde of gedeserteerde Duitsers - werden daar overigens meteen ontwapend en geïnterneerd.
Omwille van de enorme toestroom - naar schatting 1 miljoen Belgische vluchtelingen - op slechts enkele dagen tijd moest er door de Nederlandse overheden en lokale burgercomités heel wat worden geïmproviseerd. Zo kwamen er tijdens de nacht van 10 op 11 oktober 1914 liefst 1.400 Belgische vluchtelingen met een trein aan in Assen in Drenthe. Daarbij zaten 700 militairen, inclusief een 20-tal gewonden en ze werden er ondergebracht in een kazerne. Hun aantal zou daar uiteindelijk aangroeien tot circa 2.500 Belgische militairen. Het voorlopige interneringsoord in Assen werd echter eind januari 1915 opgeheven en de militairen werden in hartje winter naar Oldebroek in de provincie Gelderland overgebracht. Daar ging het om een afgelegen barakkenkamp op de Veluwe - achter prikkeldraad en streng bewaakt - en dat was voor de Belgische militairen een groot verschil met de vrij nieuwe en comfortabele kazerne in een stad als Assen.
Het is aannemelijk dat deze foto in de kazerne in Assen werd gemaakt nadat de douaniers elkaar daar in de herfst van 1914 hadden gevonden. Ze besloten waarschijnlijk deze groepsfoto te laten maken als herinnering aan een dramatische tijd of om ze op één of andere manier naar hun in België achtergebleven familie te sturen als teken van leven.
De meeste van de geïnterneerde Belgische militairen zouden pas eind 1918, begin 1919 naar huis kunnen terugkeren. Zo’n 350 mannen zijn echter overleden tijdens hun internering, 225 van hen kregen na de oorlog een laatste rustplaats op het Belgisch militair ereveld in Harderwijk. Bij deze tijdens de internering gestorven militairen waren o.a. douaniers Camiel Boterberge van de Directie Antwerpen die overleed in het hospitaal van Sluis in 1916 en Alphonse Micha van de Directie Luik die in 1918 bezweek aan de Spaanse griep in Zeist.
De 35 geïnterneerde douaniers op de foto zijn jammer genoeg onbekend. We weten dus ook niet wie van hen hun familie of vrienden na ruim vier jaar afwezigheid heeft teruggezien.
Deze foto is onmiskenbaar een uniek tijdsdocument dat we door de schenking vanwege Alain Leglay kunnen opnemen en bewaren in onze collectie. Waarvoor dank!
Zeepaardjes in het vizier
Publicatie: 29/08/2023
Het object dat we deze keer onder de aandacht willen brengen is gelinkt aan de expo “O Dierbaar” die nog loopt in onze museumruimte tot 1 september 2024.
Een belangrijk aspect van de werking van douaniers rond dieren en dierlijke producten is uiteraard de wetgeving in verband met CITES(Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora).
Dit verdrag uit 1973 regulariseert wereldwijd de handel in bedreigde levensvormen in de hoop dat zij hierdoor niet zullen uitsterven.
Jammer genoeg staan ook de sierlijke zeepaardjes al enkele decennia op de lijsten met dieren en planten die dringend extra toezicht en bescherming nodig hebben.
Zeepaardjes komen zowat over de hele wereld voor, maar ze zijn ook op al die plaatsen sterk bedreigd omwille van het verdwijnen van hun leefomgeving of overbevissing.
Ze eindigen vaak als souvenir, in aquaria of als lekkernij in restaurants. In Azië, vooral in China, worden zeepaardjes tevens gebruikt in de productie van traditionele medicijnenen lustopwekkende middelen.
Wij hebben zo in de collectie ook voorbeelden van reumatische pleisters waarin vermalen zeepaardjes zijn verwerkt of zelfs van koffie met deeltjes van zeepaardjes die een stimulerende werking zou hebben op het seksleven.
Het zal u niet verbazen dat deze praktijken niet worden ondersteund door wetenschappelijke bevindingen, maar dat belet niet dat er jaarlijks vele miljoenen zeepaardjes illegaal worden opgevist en verhandeld.
De zeepaardjes in onze collectie maakten deel uit van circa 1000 gedroogde exemplaren die in beslag werden genomen door de GAD (O&O) in Zaventem in augustus 2016.
Ze werden tijdens een controle in de nationale luchthaven aangetroffen in de ingecheckte bagage van drie passagiers met de Chinese nationaliteit die in transit waren vanuit Freetown, Sierra Leone in West-Afrika naar China.
Het gesloten identiteitsvak
Publicatie: 4/10/2022
Er was een tijd – denk jaren ’80 van vorige eeuw – dat bevorderingsexamens bij Douane en Accijnzen nog ‘op papier’ werden afgenomen.
Om de anonimiteit van de kandidaten te verzekeren, werkte men met het ‘gesloten identiteitstvak’: een soort omslag die op de kaft van de examenbundel was gekleefd.
Lees meer over dit archiefstuk – dat trouwens mooi aansluit bij onze tijdelijke tentoonstelling ‘Van knappe koppen en scherpschutters’
LEES MEER
Lichtpistool
Lichtsignalen zijn eigenlijk een eeuwenoud gegeven. Seinpistolen met lichtkogels worden nog steeds gebruikt voor het geven van noodsignalen of het doorgeven van opdrachten, zoals het sein voor een aanval of een artilleriebeschieting in een militaire context.
Het exemplaar dat u hier ziet werd in de jaren 1940 en 1950 aangewend door de douaniers in de velddienst, onder andere om aan te geven dat een smokkelauto een stopsignaal had genegeerd zodat de collega’s die verder op stonden tijdig een versperring konden aanbrengen.
Of ze konden een signaal afvuren om assistentie te vragen aan een patrouille van de motorbrigade die in de omgeving actief was. Dit was uiteraard lang voor radio’s of smartphones de onderlinge communicatie heel wat makkelijker maakten.
“Thomas & Friends” op het foute spoor?!
In de beginfase van de namaakindustrie was het vaak amateurisme troef, waarbij het verschil tussen het merkproduct en de imitatie of tussen het origineel en de illegale kopie overduidelijk was.
Geleidelijk aan kwam namaak echter op een aantal punten steeds dichter in de buurt van het origineel.
Natuurlijk blijft het produceren en verhandelen van namaakgoederen een strafbaar feit omdat men ideeën, ontwerpen of octrooien van anderen gaat inpikken en misbruiken voor eigen winstbejag.
Bovendien zijn er bij namaak doorgaans grote vragen te stellen op het vlak van productveiligheid.
Niet voor niets speelt de AAD&A ook in deze materie al enkele decennia een belangrijke rol bij de bescherming van de samenleving en de legale economische operatoren.
Dit stuk uit een inbeslagname van een lading speelgoed uit China in de haven van Antwerpen in 2019 zit nog in de beginfase.
Afgezien van de ronduit belabberde afwerking van deze set van “Thomas & Friends” wordt in dit geval zelfs oorlogstuig toegevoegd in de vorm van een ballistische raket bovenop de oplegger.
Toch wel een markant verschil met de thematiek van deze Brits-Amerikaanse animatiereeks voor jonge kinderen.
Ze is gebaseerd op de belevenissen van Thomas en een aantal andere locomotieven en voertuigen met zowel letterlijk als figuurlijk heel menselijke trekjes.
Meer info over AAD&A en de bestrijding van namaak en piraterij:
https://financien.belgium.be/nl/douane_accijnzen/particulieren/reizen/namaak#q1
